قفل سازی

قفل سازی
از زمانی که انسان در پی امنیت و حفاظت خود و اموالش برآمد به ساخت انواع قفل و کلید اقدام کرد. به تدریج در عرصه های مختلف زندگی مردم حضور موثری پیدا کرد و علاوه بر کارکرد اصلی خود در فرهنگ مردم نیز تاثیر گذار شد ؛ این امر در ادبیات فارسی مشهود است و شاعران بسیاری از آن در ابیات خود استفاده کرده اند.

اکنون بگویم سر جان در امتحان عاشقان
از قفل و زنجیر نهان هین گوشها را برگشا
«مولوی»

بر سر زنگی شب همچو کلاه است ماه
بر در قفل سحر همچو کلید است صبح
«عطار»

قفل در باورهای مردم نیز تاثیرگذار بوده و در اذهان برخی از جایگاه خاصی برخوردار بوده و جنبه اعتقادی داشتند ؛ به عنوان مثال بعضی بر عقیده بودند که بستن دخیل و توسل به معصومین گره گشای کار آن ها می باشد. نمونه های بسیار زیادی از این قفل ها را در مرقد امام رضا در مشهد و حضرت معصومه در قم می توان مشاهده کرد.
در برخی موارد به سفارش خاص از جانب حاکمان ، برای اماکن متبرکه قفل هایی ساخته می شد که مزین به نام الله و ائمه اطهار بودند و یا در اشکالی مرتبط با القاب و عناوین و مناسک و مکان های مذهبی ساخته می شدند ؛ مانند قفل در خانه کعبه که این قفل در مکه توسط حاج عبدالوهاب ریاحی چالشتری ( معروف به حاج عبدالله ) ساخته شده است.
دعایی به نام شش قفل نیز در میان مردم رواج دارد و از حضرت محمد روایت کرده اند که هرکس این دعا را نزد خود نگه دارد یا بخواند ، خداوند او را از آفات حفظ و مشمول رحمت بی حساب خود می گرداند ، همچنین دعایش همیشه مستجاب شده و در دنیا با عزت و احترام زندگی می کند.

در لغت نامه دهخدا در رابطه با معنای قفل چنین آمده است : « قفل ، درختی است حجازی ، نشان ، کلیدانه ، آهنی است که بدان در را بندند ، با لفظ سست کردن و پیچیدن و شکستن و برشکافتن و گشادن و واشدن به معنی گشادن و با لفظ برخاستن و انداختن و ریختن و افکندن و زدن و نهادن به معنی بستن.»
با توجه به معنای قفل ، احتمالا نخستین قفل ، باید همان گره هایی باشد که بشر آن را از پیچش دو گیاه در جهات مختلف الهام گرفته است.

 

قفل و کلید در فرهنگ مردم ایران ؛ با تاکید بر منطقه چالشتر / اصغر عسگری خانقاه ، سیمین ریاحی دهکردی / مجله فرهنگ مردم ایران / سال ۱۳۸۹ / شماره ۲۲ و ۲۳
ایران آنتیک

0 پاسخ ها

دیدگاه خود را ثبت کنید

آیا می خواهید به بحث بپیوندید؟
در صورت تمایل از راهنمایی رایگان ما استفاده کنید!!

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

چهار × چهار =